Zuiderzeezicht

Zwartsluis

Opdrachtgever(s)

  • provincie Overijssel

Oppervlakte

  • 100m2

Jaar van ontwerp

  • 2012 - 2012

Jaar van uitvoering

  • 2014 - 2014

Uitvoeringssom

  • € 50.000

Werkzaamheden MTD

  • locatieonderzoek, ontwerp, uitvoeringsbergeleiding

nieuwe vergezichten vanaf de voormalige Zuiderzeedijk

De provincie Overijssel heeft de ambitie om de N331 tussen Zwartsluis en Barsbeek om te vormen tot een hoofdontsluitingsweg. Bij deze omvorming wordt het begeleidende fietspad verplaatst van de kruin naar de binnenzijde en de teen van de Zwartemeerdijk en gaan de wijdse uitzichten, die in de huidige situatie een belangrijke kwaliteit vormen van het fietspad, voor een belangrijk deel verloren.
Doelstelling van de provincie Overijssel is om het verlies aan wijdse uitzichten langs het fietspad te compenseren door de introductie van een rustplek, waar deze kwaliteiten weer beleefbaar worden. Een rustplek, die gericht is op de beleving van de identiteit van het gebied; de identiteit van het gebied als een voormalig kustgebied en voormalige zeedijk van de Zuiderzee, als een belangrijk weidevogelgebied en een gebied van vissers en kooplieden.
In dit licht kreeg MTD landschapsarchitecten in 2012 van de provincie Overijssel opdracht tot het opstellen van een locatie- en haalbaarheidsonderzoek en ontwerp voor de rustplek langs de N331.

Als locatie voor de rustplek is een hooggelegen plek gezocht, in een buitenbocht van de Zwartemeerdijk, waar het water van het Zwolsche Diep en Zwarte Meer relatief dichtbij en de wijdsheid van het uitzicht maximaal zijn. Uiteindelijk is gekozen voor het knooppunt bij het Tolhuis; de plek waar de Oppen Swolle van een tracé onder langs de dijk naar een tracé op de kruin van de dijk gaat. Opvallende kwaliteiten van de plek zijn bovendien het Tolhuis dat hier hoog op de dijk ligt en de nabijheid van het Vogeleiland en de rietput in de buitenlanden.
De rustplek is zodanig vormgegeven dat zij zich vanaf de N331 herkenbaar aftekent als een robuuste natuurstenen trap in de Zwartemeerdijk, zodat automobilisten en fietsers worden uitgenodigd voor een bezoek. Hiernaast is aan het weggetje naar het Tolhuis een cortenstalen hekwerk gesitueerd, waaraan men zijn fiets kan vastmaken. In de treden van de trap zijn de woorden van een gedicht gegraveerd, geschreven door Hellen Bosma, Dichteres van Overijssel (2013-2015). Als je de trap beklimt lees jet gedicht, woord voor woord: ‘KIJK, BIJ ELKE TREDE DAALT HET LAND EN STIJGT HET LICHT’.
Op de dijk bevindt zich de eigenlijke rustplek; een robuuste, natuurstenen plaat, die een stuk over de kruin van de dijk heen steekt. De plaat is aan één zijde omgevouwen tot een zitplek met in de rug met grote letters de naam van de rustplek; ZUIDERZEEZICHT gegraveerd. In de plaat zijn twee historische kaartbeelden gegraveerd; de eerste van het gebied rond 1900, toen de Zuiderzee nog een open verbinding had met de Noordzee en de tweede rond 1940, als het laatste gat in de dijk van de Noordoostpolder wordt gedicht. Vervolgens is er het huidige uitzicht met de buitenlanden, de rietput en het Vogeleiland. Allen onderstrepen zij de dynamiek en ontwikkelingsgeschiedenis van het landschap ter plaatse.
Wat betreft materialisering en detaillering voegt de rustplek zich maximaal in het aanwezige landschap. Hiertoe is gekozen voor stoere en pure materialen en details; natuursteen en cortenstaal met een duidelijke verwijzing naar het water en de scheepvaart.